ХӨВСГӨЛ АЙМГИЙН ЦАГААННУУР СУМ

ЭДИЙН ЗАСАГ

Орон нутгийн төсөв.

Сумын төсвийн нийт орлого нь 2282940,7 төгрөг бөгөөд улсын төвлөрсөн төсвийн шилжүүлэг 3208666,4 төгрөг, сумын өөрийн орлого 32317,6 төгрөгийн орлогоос бүрддэг.

Орон нутгийн нийт төсвийн зардал нь 2619745,5 төгрөг байна. Нийт зардлын 37.2 хувь нь цалин, 4.2 хувь нь нийгмийн даатгалын шимтгэл, 38.5 хувийг урсгал шилжүүлэг, 20.1 хувийг нь бусад зардал эзэлж байна.

Эдийн засгийн бүтэц

Сумын хэмжээнд “Цаатан зон” нөхөрлөл, “Хармай”, “Тайгын түрүү”, “Согслой” гэсэн 3 хоршоо болон доорхи 21 хязгаарлагдмал хариуцлагатай компани үйл ажиллагаа явуулж байна. Үүнд:

  1. Хогорог
  2. Агая хайрхан
  3. Бярангийн хишиг
  4. Донгол
  5. Цагаан загас
  6. Уудам эх
  7. Тээнэг
  8. Олжалыг тур
  9. Нуурийн төгөл
  10. Шинэ сариг
  11. Суурь үндэс
  12. Дэнжийн хишиг
  13. Лайслүндэв тайга
  14. Өдөн сондор
  15. Амбай таавай
  16. Буурал эцэг
  17. Жангас тайга
  18. Тэргэтэг-Уул
  19. Хурц харуул
  20. Ган-Оюу-Тэлмэн
  21. Цэцэг нарлаг тайга

Мөн “Үрэл арвижих” ХХК /ОНӨТҮГазар/ 2014 оны 02 дугаар сараас эхлэн үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Эдгээр нь 6.1 сая төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж улсад 0,5 сая, аймагт 0,4 сая, орон нутагт 0,1 сая төгрөгийн татвар орж байна.

Малын бүтэц

Сумын хэмжээнд 2014 оны мал тооллогоор  12367 толгой мал тоологдсоноос 1334 адуу, 3017 үхэр, 4001 хонь, 4015 ямаа байãàа áºãººä ìàíàé íóòãèéí 6 äàõü õîøóó ìàë áîëîõ öààí ñ¿ðýã 1707 òîëãîéä õ¿ðñýí ¿ç¿¿ëýëòòýé áàéíà. Мөн малтай өрх 324, мал бүхий өрх 196, малчин өрх 128, үүнээс эмэгтэй малчин 145 байна.

Газар тариалан

Манай суманд газар тариалан хөгжөөгүй бөгөөд “Ажлын гараа” төслөөр хүлэмжийн тариалалт хийлгэж, хүнсний ногоо тариалах туршилт явуулсан ба сумын хэмжээнд 21 өрх 1.2 га талбайд хүнсний ногоо тариалж 2.5 тн төмс хурааж авсан нь богино зун, цэвдэг ихтэй цагаан шавар хөрстэй манай нөхцөлд багагүй амжилт юм. Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангаас “Суурь-үндэс” нөхөрлөл 5 сая төгрөгийн санхүүжилтийг авч 180 чацарганы суулгац суулган арчлан тордож байна. Мөн 8 га газарт Тайгын түрүү хоршоо малын ногоон тэжээл тариалж 200 бухал өвс хураан авсан.

Инженерийн дэд бүтэц                  

2012 îíä óëñûí õºðºí㺠îðóóëàëòààð Øèøãýäèéí ãîëä òºìºð áåòîíîí ã¿¿ð òàâñàí áºãººä 1.2 òýðáóì òºãðºãèéí ºðòºãòýé àæèë áàéсан. Ýíý ã¿¿ð òàâèãäñàíààð èðãýä àþóëã¿é çîð÷èõ á¿ðýí áîëîìæòîé áîëñîí. Багуудхоорондоо   шороон замаар холбогддог. Тус сум  ОНХСанийн хөрөнгө оруулалтаар 2014 онд 301 сая төгрөгөөр санхүүжилт хийгдэн сумын бүтээн байгуулалтын ажлууд хийгдсэн. Үүнд:

  • Хогийн цэгийн тохижилт
  • Залуус цэцэрлэгт хүрээлэн
  • Багын эмч нарын унаажуулалт
  • Нийтийн халуун ус, саун
  • Хүүхдийн цэцэрлэгийн тоног төхөөрөмж
  • Цэвэр усны машин
  • Соёлын төвийн тоног төхөөрөмж
  • Нуурын эргийн торон хашаа
  • Хуйтын давааны зам засвар
  • Эрчим хүчний өргөтгөл
  • Эрүүл мэндийн төвийн халаалт
  • Сумын төвийн зам засвар

Гүний худаг, иргэний танхимын барилга, сургуулийн хүүхдийн халуун ус, ахуйн үйлчилгээний тоног төхөөрөмж зэрэг ажлууд тендер буцсан, ажил эхлээгүй гэх шалтгаанаар хойшилж 2015 оны ажлын төлөвлөгөөнд орсон.

Цахилгаан хангамж. Сум нь Төвийн эрчим хүчний системд холбогдсон. Сумын төвдөө   2010 онд баригдсан 15квт-ийн дэд станцтай.

Ус хангамж. Сумын төвийн иргэд öýâýð óñíûõàà õýðýãëýýã Öàãààííóóðààñàà 纺âðèéí áàéäëààð àâ÷ õýðýãëýäýã. Öààøèä ã¿íèé öýâýð óñíû õóäàãòàé áîëîõ çîðèëãîòîé ба 2015 оны ажлын төлөвлөгөөнд оруулсан.

НИЙГЭМ

Хүн ам

Хүн ам, өрхийн тоо

 

 

 

 

Үзүүлэлт

Бүгд

Эрэгтэй

Эмэгтэй

0-4 нас

251

123

128

5-9 нас

181

82

99

10-14 нас

148

73

75

15-19 нас

190

94

96

20-24 нас

170

86

84

25-29 нас

188

80

108

30-34 нас

150

73

77

35-39 нас

106

57

49

40-44 нас

112

56

56

45-49 нас

86

43

43

50-54 нас

85

47

38

55-59 нас

45

18

27

60-64 нас

30

11

19

65-69 нас

18

10

8

70-74 нас

9

5

4

75-79 нас

10

4

6

80-84 нас

8

2

6

85-89 нас

3

2

1

90-94 нас

4

-

4

95-99 нас

-

-

-

+100 нас

-

-

-

Нийт

1794

855

928

Өрхийн тоо

481

 

 

Тус сумûí хүн амын 47.5 хувь нь сумын төвт, 52.5 хувь нь хөдөөд амьдардаг, ººð ãàçðààñ øèëæèí èðãýñäèéí òîî æèëýýñ æèëä íýìýãäýõ õàíäëàãàòàé áàéãàà íü îíãîí äàãøèí áàéãàëü, öýâýð àãààð, çýðýã íü õ¿ì¿¿ñèéí ñîíèðõîëûã èõýä òàòàæ áàéíà. Àÿëàë æóóë÷ëàë îäîîãîîð õºãæèõ øàòàíäàà ÿâæ áàéíà.

Сумын хүн амын 58 хувь нь залуу болон дунд насныхан, 38 хувь нь хүүхэд, 4 хувь нь хөгшид байна.